Жаңартылған бағдарлама-білім берудің жаңа мазмұны

ҚазақстанРеспубликасындаортабілімберумазмұнынжаңартушеңберіндебілімберуүдерісініңқұрылымыменмазмұнынаелеуліөзгерістеренгізілуінебайланыстыүшапталықкурсбағдарламасынжәне « Тәжірибедегірефлексия»жалпыбілімберетінмектептердегіпедагогикакадрларыныңкәсібидамубағдарламасыбойыншамектептренерікурсынаяқтапбиылғыоқужылында 1 сыныпоқушыларынжаңабілімберубағдарламасыбойыншаоқытудамын.

Қазақстан  2030 стратегиялықбағдарламасыбілімберудіңұлттықмоделініңқалыптасуыменжәнеҚазақстанныңбілімберужүйесінәлемдікбілімберукеңестігінекіріктіруменсипатталады. Қазіргітаңдақазақтілі-мемлекеттіктіл, қарым-қатынастілі–орыстіліжәнеағылшынтілі–әлемдіккеңістіктітанутіліноқытудажаңаидеялардыәрсабақтажан-жақтықолданып, жаңашаоқытудыңтиімдіжолдарынтауып, жүйелітүрдеқолдану-заманталабыболыпотыр. Оқытудыңпарадигмасыөзгерді. Білімберудіңмазмұныжаңарып, жаңашакөзқараспайдаболды. Осығанбайланыстыұстаздаралдындаоқытудыңәдіс-тәсілдерінүнеміжаңартыпотыружәнетехнологиялардымеңгеру, онытиімдіқолданабілуміндетітұр. Мемлекетіміздіңбілімберуүдерісінеенгенжаңартылғанбілімберу   бағдарламасы - заманталабынасайкелешекұрпақтыңсұранысын қанағаттандыратынтыңбағдарлама.

Қайелдінболсынөсіп-өркендеуі, ғаламдықдүниедеөзіндікорыналуыоныңұлттықбілімжүйесініңдеңгейіне, дамубағытынабайланысты. «Ұрпағыбілімдіхалықтыңболашағыбұлыңғырболмайды»дегендей, жасұрпаққасапалы, мән-мағыналы, өнегелітәрбиеменбілімберу-бүгінгікүнніңбастыталабы.

Шындығындамұғалімніңалдындаоқушыларғабілімментәрбиеберудеүлкенжауапкершіліктұр. Әрбіроқушыныоқытыптәрбиелеугебайланыстымәселелердіөздігіменжәнешығармашылықынтаменшешугеқабілеттіжаңашылмұғалімкерек. Жаңа, тезөзгермелі, білімдідебілікті, тыңсерпіліске, өзгеругедайынжәнежаңаталапмежесіненкөрінеалатыншығармашылдакәсібишебермұғалімдердіқажететіпотырғанына көзімізжетті. Оқушылардыңмектептетабыстыоқуығанаемес, өмірдедетабыстыболуы мұғалімнің қабілетіне, оныңқұзыреттілігінебайланыстыекенінтереңтүсіндік. Мұғалімоқушыларүшінқандайдабірпәнбойыншабілімберетінадамғанаемес, сондай-ақолардыңоқудағыеңбегінқызықты, тиімдіұйымдастыра алатын, оларғаүлгіболатынерекшетұлғаболуыкерек. Жаңазаманмұғалімненкүнделіктіоқушылармен қарым-қатынасбарысындаәрбіржағдаятүстіндеерекшебілімдеңгейінкөрсетудіжәнешығармашылшешімқабылдайалуынталап етіпотыр. Онықанағаттандыруүшінқазіргізаманныңмұғалімі жаңашыл, икемді, өзгерістітезқабылдайалатын, жан-жақты, жаңапедагогикалықинновациялықтехнологиялардымеңгергенболуыкерек.

Соңғыжылдарыпедагогикалықтеориядажәнеоқу-тәрбиеүдерісіндеайтарлықтай өзгерістерболыпжатыр. Білімберудегіжаңғыртуменинновациялықүрдістердіңжалғасуына ықпалетудіңмаңыздыфакторыныңбірімұғалімніңкәсібишеберлігі. Солайболатұра«кәсібишебер»түсінігіне пәндік, дидактикалық, әдістемелік, психология-педагогикалықбіліммендағдығанаемес, педогогтіңжекетұлғалықпотенциалы, кәсібиқұндылықтарыдажатады. ҚР-ныңпедагогқызметкерлерініңбіліктілігінарттыруғаарналғанүшайлық курсбағдарламалары, білімберужүйесіндепедагогтаралдынажаңаміндеттерқойып, оларға үнтастады десектеболады. Біліммазмұнынжаңартутікелейшығармашылықізденістегімұғалімніңкәсібишеберлігінебайланысты. «Мұғалімкөпәдістібілугетырысуыкерек. Оныөзінесүйеніш, қолғабыснәрсеесебіндеқолдануыкерек»,-депАхметБайтұрсыновайтқандай, қазіргізаманталабынасайбілімберумәселесісолқоғаммүддесінесайболуыкерек. Өзісініңшеберіғанажоғарыжетістіктергежетеді. Қазіргітаңдапәндіжақсы, тереңбілетін, күнделіктісабақтағытақырыптытолыққамтитын, оныоқушығажеткізеалатын, әртүрлідеңгейдегітапсырмалардыбілуіскерлігі, оқытудыңдәстүрліжәнеғылымижетілдірілгенәдіс-амалдарын, құралдарынеркінмеңгеретін, оқушылардыңпәнгеқызығушылығынарттыраотырыпдарындылығындамытудағыіздену-зерттеубағытындағытапсырмаларжүйесінұсынуөмірталабы. Алоныңнегізібастауышсыныптардақаланбақ. Сондықтандабастауышсыныптаәрсабаққаәртүрлітиімдіәдіс-тәсілдердіқолданаотырып, оқушылардыңбілімсапасынарттыру еңбастымәселе.

Білімберубағдарламасыныңнегізгімақсаты-біліммазмұныныңжаңаруыменқатар, критериалдыбағалаужүйесіненгізужәнеоқытудыңәдіс-тәсілдеріменәртүрліқұралдарынқолданудыңтиімділігінарттырудыталапетеді.

Бастауышсыныппәндерінеарналғаноқубағдарламаларындағыоқумақсаттарыоқушыларданшынайыпроблемалардыанықтапзерттейбілудіталапетеді. Негізіненжаңартылғанбілімжүйесіқұзыреттіліккежәнесапағабағытталғанбағдарлама. Жаңартылғанбілімберудіңмаңыздылығы–оқушытұлғасыныңүйлесімдіқолайлыбілімберуортасынқұраотырыпсынтұрғысынанойлау, зерттеужұмыстарынжүргізу, тәжірибежасау, АҚТ–нықолдану, коммуникативтіқарым-қатынасқатүсу, жеке, жұппен, топтажұмысжасайбілу. Жаңабілімберубағдарламасысынитұрғыданойлауға, шығармашылықтықолданабілудіжәнеонытиімдіжүзегеасыруүшінқажеттітиімдіоқытуәдіс-тәсілдерді (бірлескеноқу, модельдеу, бағалаужүйесі, бағалаудыңтиімдістратегиялары) үйретеді. Жаңартылғанбілімберубағдарламасыныңерекшелігіспиральдіқағидатпенберілуі. Оғаноқумақсаттарынзерделейотыратапсырмаларды. ықшамсабақтардықұрастырубарысындакөзжеткіздік.

Бағалаужүйесідетүбегейліөзгеріскеұшырап, критериялықбағалаужүйесінеөтеді.Критериалдыбағалаукезіндеоқушылардыңүлгеріміалдыналабелгіленгенкритерийлердіңнақтыжиынтығыменөлшенеді. Оқушылардыңпәнбойыншаүлгеріміекітәсілменбағаланады: қалыптастырушыбағалаужәнежиынтықбағалау.Бұлбағалаутүрлерібаланыңжан-жақтыізденуінеынталандырады. КритериялықбағалаужүйесіФилиппин, Сингапур, Жапония, Франция, Финляндиясындыдамығанелдердепайдаланылады.  Бұлбағалаужүйесініңартықшылығы, баланыңойлауқабілетіндамытып, ғылымменайналысуынаықыласынтуғызады.Қалыптастырушыбағалаукүнделіктіоқытуменоқуүдерісініңажырамасбөлігіболыптабыладыжәнетоқсанбойыжүйелітүрдеөткізіледі. Қалыптастырушыбағалауүздіксізжүргізілеотырып, оқушыларменмұғалімарасындағыкерібайланыстықамтамасызетедіжәнебаллнебағақоймастаноқуүдерісінтүзетіпотыруғамүмкіндікбереді. Жиынтықбағалауоқубағдарламасынныңбөлімдерін (ортақтақырыптарынжәнебелгілібіроқукезеңін (тоқсан, оқужылы, ортабілімдеңгейі) аяқтағаноқушыныңүлгерімітуралыақпараталумақсатындабаллжәнебағақоюарқылыөткізіледі. Қалыптастырушыбағалаужәнежиынтықбағалаубарлықпәндербойыншақолданылады.

Кіріктірілгенбілімберубағдарламасындақазақтіліпәнініңберілужайыдаөзгеше. Бағдарламаоқушыныңтөрттілдікдағдысын: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылымжетілдіругебағытталған. Бұлтөртдағдыоқужоспарында«Шиыршықәдісімен»орналастырылғанжәнебір–біріментығызбайланысты. Яғни, жылбойынабірнешеретқайталаныпотырадыжәнесыныпөскенсайынтілдікмақсаттакүрделенетүседі.

Бүгінгікүнібарлықелдержоғарысапалыбілімжүйесіменжұмысістеуде. Өйткеніқазіргізамандаелдіңбәсекегеқабілеттілігіоныңазаматтарыныңпарасаттылығыменанықталады, сондықтанбілімберужүйесіболашақтыңталабынасәйкесдамуытиіс. Оқушылардызаманауиәдіс–тәсілдерменоқытып, ой–өрісікең, саналы, еркіназаматетіптәрбиелеу қажеттілігідеосысебептентуындапотыр. Оныңүстінебілімберудіңжүйесінқарқындыдамытқанбұлүрдістің жалпыбілімберетінмектептергедеенгізілебастауы көңілдіқуантады. 

Қорытаайтқанда, жаңабағдарламаныңмәні, баланыңфункционалдықсауаттылығынқалыптастыру. Оқушыөзініңмектепқабырғасындаалғанбілімінөміріндепайдаланабілуікерек. Солүшіндебұлбағдарламаныңнегізі«Өмірменбайланыс»ұғымынақұрылған. Ұстаздарғаүлкенжауапкершілікміндеттелді. ОқушылардыңбойынаХХІғасырдаөмірдіңбарлықсалаларындатабыстыболуүшін, қажеттідағдылардыдарытуүшін, мұғалімдертынымсызеңбектенукерек. Жаңартылғаноқубағдарламасыаясындатекөзпәнін, өзмамандығыншексізсүйетін, балаүшін ұстазғұмырынқұдіреттідепсанайтынбілімдімұғалімдерғанажұмысістейалады. Үйренгенімізде, үйренеріміздекөпҮндіхалқыныңтарихитұлғасыМахатмаГандидің«Егерсенболашақтағыөзгерістібайқағыңкелсе, солөзгерістіуақытындажаса»дегеніліміннегізгеалаотырып, оқушыбойындағықабілеттіжетілдіріп, оқушылардыболашаққажетелеп, жақсыістібастағалыотырмыз. Жаңартылғанбілім–болашақтыңкепілі.